Dünyada en çok yapılan cerrahi işlem olan sezaryen doğum, anneye ya da bebeğe bağlı riskli durumlarda uygulanıyor. Karın bölgesinden ameliyat yoluyla gerçekleştirilen sezaryen doğum, ameliyathane ortamında ve anestezi atında yapılıyor. En önemli avantajı doğum zamanının planlanabilmesi olan sezaryen, özellikle doğumun çok hızlı gerçekleştirilmesi gereken durumlarda fayda sağlıyor.
Sezaryen doğum, doğum olayının vajinal yoldan değil de batın yolundan yani karından ameliyatla gerçekleştirilmesidir.
Anneye bağlı bazı fizyolojik durumlar ve
rahatsızlıklar sezaryen doğumu gerektirebilir. Bu durumlar şu şekilde
sıralanabilir:
Anneye bağlı durumların başında daha önce
geçirilmiş bazı rahim ameliyatları ya da önceki doğumların sezaryen şeklinde
olması gelir. Her rahim ameliyatı normal doğuma engel değildir, ancak daha önce
rahim kesilerek büyük miyomların çıkarıldığı ameliyatlarda ya da rahim
kavitesinin açılarak tekrar dikilmesini gerektiren durumlarda, doğum eylemi
sırasında rahim yırtılma riski nedeniyle sezaryen doğum tercih edilebilmektedir.
Annenin normal doğum eylemini
gerçekleştirmesine engel olabilecek birtakım tıbbi sorunlarının olması da
sezaryen doğumu gerektirebilir. Bunlar şiddetli bel fıtığı, bacaklarda ve
pelvik kemiklerde hareket kısıtlılığına neden olabilecek nörolojik ya da
ortopedik problemlerinin olması şeklinde sıralanabilir.
Annenin vajinal sisteminde HPV virüsüne bağlı
yaygın siğil varlığı durumunda da sezaryen doğum tercih edilmektedir.
Bebeğe bağlı birtakım sebepler de sezaryen
doğumu gerektirebilir. Bu durumlar şöyle sıralanabilir:
Bebeğe bağlı durumların başında bebeğin ters
gelişi, yani makat geliş gelmektedir. Makat gelişlerde normal doğumun riskleri
yüksek olduğundan sezaryen doğum tercih edilmektedir.
Özellikle diyabetik annelerde bebeğin tahmini
kilosunun 4000 gr üzerinde olması ya da diyabetik olmayan annelerde 4500 gr
olması zor doğum ve omuz takılması riski taşıdığı için sezaryen ile doğum söz
konusu olabilmektedir.
Bebeğe ait birtakım anomalilerin varlığında
da uzman hekim sezaryen ile doğumu tercih edebilmektedir.
Doğum sırasında bebeğin stres altında olması
ya da uzman hekimin doğum aşamaları sırasında bebeğin yeterince oksijen
alamayacağını düşünmesi durumunda da doğum eylemi başladıktan sonra sezaryen
doğuma geçilebilmektedir.
Doğum sırasında eylemin ilerlemesinin
durması, yeterli sancılara rağmen açılmanın ya da bebeğin inişinin olmaması
gibi durumlarda da sezaryen yöntemiyle doğum tercih edilebilmektedir.
Bazı durumlarda bebeğin eşi, bebeğin önünde
gelerek doğum kanalını kapatabilmektedir. Bu durumda normal doğumun sağlıklı
bir şekilde gerçekleşme şansı yoktur. Bu durumda da uzman hekim sezaryen ile
doğumu tercih edecektir.
Sezaryen doğumun en önemli
avantajı doğum zamanının planlanabilmesidir. Doğumun çok hızlı
gerçekleştirilmesi gereken durumlarda bu büyük bir fayda sağlamaktadır. Doğum
travmasının bebek için riskli olabileceği durumlarda doğum travmasından
sakınılması ise diğer bir avantajı oluşturmaktadır.
Planlı sezaryen, başka bir aksi durum olmadıkça 39.
hafta bittikten sonrasında planlanır.
Sezaryen doğum, anestezinin
verilmesinin ardından cerrahiye başlanması ve bitirilmesi arasında geçen süre
yaklaşık 30-45 dakika kadardır.
Sezaryen bir batın ameliyatıdır ve belli bir
iyileşme süreci gerektirir. Sezaryenin ardından kasıklarda adet sancısına
benzer sancıların olması normal olmakla birlikte bu sancılar emzirme sırasında
artabilir. Bu sancılar rahmin eski haline dönmesi ve küçülmesi sırasında
kasılmasına bağlı oluşmaktadır ve normal olarak kabul edilir. Sezaryenden 2 gün
sonra ayakta duş şeklinde banyo yapılabilmektedir. Duştan sonra dikiş
yerlerinin kuru tutulması yeterlidir. Sezaryen dikişleri yaklaşık 7-10 gün
içerisinde iyileşir, eğer kalıcı dikiş materyali kullanıldıysa 7-10 gün sonra
alınması gerekebilir. Emilebilir dikiş materyallerinin alınmasına ise gerek
yoktur. Sezaryen sonrası tamamen normal hale dönüş yaklaşık 6 hafta
sürmektedir. İlk 6 hafta süresince başta kırmızı, daha sonra kahverengi bir
vajinal akıntı oluşur.
Sezaryenden sonra hastanede
kalış süresi genellikle 48 saattir. Hastaneden çıktıktan sonra anne genellikle
günlük işlerini, öz bakımını ve bebek bakımını yapabilecek durumda olmaktadır.